** ဒဂါမား ကိုလံဘတ္နဲ႔ မာကိုပိုလို * **

ခရီးသြားျခင္းအႏုပညာ (ပါရီ-ရွန္ဂန္အစုန္အဆန္)

ပူတေကအပိုင္းအစမ်ား (၂)

ပူတေကအပိုင္းအစမ်ား (၂)

ဒဂါမား ကိုလံဘတ္နဲ႔ မာကိုပိုလို

Portuguese Discoveries PEGU 1511            (ဓါတ္ပံု မရငတ)

ေပၚတူဂီ သို႔မဟုတ္ ပူတေကကိုသြားဖို႔ ျပင္ဆင္ရင္း လိုအပ္တာေတြ လိုက္ဖတ္မွတ္ရင္း 
စိတ္ဝင္စား ဖြယ္ရာ သမိုင္း အခ်က္အလက္ေလးေတြကို ေရးမွတ္ထားခဲ့တာေတြပါ၊ 
အသံုးဝင္မယ္ ထင္ပါတယ္၊

 
ပူတေကျဖစ္ျဖစ္ ေပၚတူဂီျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ေတြရဲ႕အေၾကာင္း သူတို႔ေတြရဲ႕သမိုင္းကို
ေျပာၾကမယ္ဆိုရင္ Vasco da Gama ဆိုတာ မပါမျဖစ္ေျပာၾကရမွာ၊ 

ဗမာသမိုင္း မြန္သမိုင္း ရခိုင္သမိုင္း ပဲခူးပဂိုးသမိုင္း ေျပာၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ 
Vasco da Gama ေခတ္အလြန္ ႏွစ္တရာ ေနာက္ပိုင္း ကာလက ငဇင္ကာ သို႔မဟုတ္ 
Filipe de Brito ဖိလစ္ဒီဘရစ္တို (၁၅၆၆-၁၆၁၃) အေၾကာင္းကေတာ့ မပါမျဖစ္ပါ၊

Vasco da Gama အေၾကာင္းေတြ ေျပာၾကမယ္ ဆိုရင္လည္း Cristoforo Colombo 
(Christopher Columbus) အေၾကာင္းက မပါမျဖစ္ပါ၊ 

ကမၻာေျမႀကီး အသစ္ေတြကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈသမိုင္းမွာ သူတို႔ ႏွစ္ဦးနဲ႔အတူ မပါမျဖစ္သလို
ေရွးဦး ခရီးလွည့္လည္ သြားလာသူေတြ သမိုင္းေၾကာင္းမွာ အေရးႀကီးပါတဲ့ ေနာက္တဦး 
ကေတာ့ Marco Polo ပါ၊ 

အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔သံုးဦးရဲ႕ အတိုခ်ဳပ္မွတ္တမ္းေလးကို မွတ္တမ္းတင္မိတာပါ၊ 

သူတို႔တေတြက တကယ္တမ္း အေစာဆံုး ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိခဲ့ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကတာ ေတြကို 
အျငင္းပြားသူေတြက ပြားေနၾကေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ သူတို႔အမည္ကိုသာ သိၾကတာပါ၊

အဲဒါေၾကာင့္ ေမာင္ရင္ငေတကလည္း သူတို႔အေၾကာင္းကို အလြယ္ျဖစ္ေအာင္ 
ေတးမွတ္ထားမိရသေလာက္ကို ေဖာ္ျပလိုက္ရျခင္းပါ၊

အီတလီႏိုင္ငံ ဗင္းနစ္ၿမိဳ႕သား 
Marco Polo မာကိုပိုလို (၁၂၅၄-၁၃၂၄) 
ပိုးလမ္းမႀကီး တရုတ္ျပည္မွတဆင့္ 
ေမာင္ရင္ငေတတို႔ရဲ႕ ပုဂံေရႊျပည္ေတာ္ထိတိုင္ ေရာက္ရွိခဲ့တယ္လို႔ အဆိုရွိခဲ့သူ၊

အီတလီႏိုင္ငံ ဂ်ီႏိုဗာၿမိဳ႕သား 
Cristoforo Colombo (Columbus) ခရစ္စတိုဖာကိုလံဘတ္ (၁၄၅၁-၁၅၀၆) 
အေမရိကကို ၁၄၉၂ ခုႏွစ္မွာ ေရာက္ရွိခဲ့သူ၊

ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ Sines ၿမိဳ႕သား 
Vasco da Gama ဗတ္စကိုဒဂါမား (၁၄၆၀/၆၉-၁၅၂၄) 
အိႏၵိယတိုက္ ကို ၁၄၉၈ ခုႏွစ္မွာ ေရာက္ရွိခဲ့သူ၊

ကိုလံဘတ္က ဒဂါးမားထက္ အနည္းဆံုး အသက္ဆယ္ႏွစ္ႀကီးပါတယ္၊ 
မာကိုပိုလိုကေတာ့ ရာစုႏွစ္ တစုခြဲစာေလာက္ သူတို႔ႏွစ္ဦးထက္ ေစာပါတယ္၊ 
မာကိုပိုလိုက ကုန္းလမ္းခရီး ႏွင္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီးေတာ့ ကိုလံဘတ္နဲ႔ဒဂါမားတို႔က ေရေၾကာင္းခရီးပါ၊

Outward and Return Voyages of the Portuguese India Run             (Photo google)

ဒဂါးမား အိႏၵိယေျမကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့တာက ၁၄၉၈ ခုႏွစ္မွာျဖစ္ၿပီး ကိုလံဘတ္ 
အေမရိကေျမႀကီးကို နင္းမိတာက ၁၄၉၂ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ ဒဂါးမား အိႏိၵယေျမကို
ေရာက္တာ ကိုလံဘတ္ အေမရိကေျမႀကီး နင္းမိတာထက္ ၆ ႏွစ္ ေနာက္က်ပါတယ္၊ 

ေမာင္ရင္ငေတ့ သမိုင္းေက်ညက္မႈက အမွတ္ေလးဆယ္ ေအာင္မွတ္ 
ကပ္လွ်က္သာဆိုေတာ့ ကိုလံဘတ္ရယ္ ဒဂါးမားရယ္ အေမရိက အိႏိၵယေျမႀကီးေတြရယ္ 
အဲဒီ သမိုင္းအားလံုးဟာ ေမာင္ရင္ငေတ့အတြက္ အျမဲလို လံုးခ်ာလိုက္ေနတာ 
အခုထိတိုင္ေအာင္ပါ၊

အဲဒါေၾကာင့္ အခုလို အလြယ္မွတ္မိေအာင္ ေရးရတာပါ၊

အီတလီဂ်ီႏိုဗာၿမိဳ႕သား ကိုလံဘတ္ရဲ႕ ပင္လယ္ခရီးေတြကို အဲဒီအခ်ိန္က ဂ်ီႏိုဗာ 
အာဏာပိုင္ေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္ပံ့ပိုးအကူအညီေပးဖို႔ကို စိတ္မဝင္စားခဲ့ 
ၾကတာေၾကာင့္တေၾကာင္း ကိုလံဘတ္နဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕အၾကား အစဥ္မေျပမႈေတြကို 
စပိန္လူမ်ိဳးတခ်ိဳ႕က သိရွိသြားခဲ့ၿပီး အဆက္အသြယ္ ေတြနဲ႔အတူ လိုအပ္တာေတြကို ပံ့ပိုး
ေပးခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ ကိုလံဘတ္ အေမရိကကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ရ ပါေၾကာင္း ဖတ္ဖူး
မွတ္သားဖူးခဲ့ပါတယ္၊   

ကိုလံဘတ္ အဲဒီလို အေမရိက ေျမကို ေရာက္ရွိခဲ့ေၾကာင္း သတင္းမ်ားထြက္ေပၚလာလို႔ 

ဒဂါးမားတို႔ အုပ္စုလည္း အားက်မခံ လိုက္လုပ္ရာက အိႏၵိယေျမဆီသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၾက

တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္၊

ေမာင္ရင္ငေတရဲ႕ အလြယ္မွတ္စနစ္အရဆိုရင္ မာကိုပိုလို (၁၂၅၄-၁၃၂၄) 
ပုဂံေရႊျပည္ကို ေရာက္ရွိ လာခ်ိန္က ၁၂၉၀ ခုႏွစ္ခန္႔ ပုဂံေခတ္ေႏွာင္းပိုင္း ပုဂံ 
ပ်က္ခ်ိန္နား နီးေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္၊ 

မိုင္ရွစ္ေထာင္ ေက်ာ္ေက်ာ္ ကီလိုမီတာ တေသာင္းေက်ာ္ ကုန္းလမ္းခရီးေတြကို တေျဖးေျဖး 
အဆင့္ဆင့္ သြားရင္း မာကိုပိုလိုတို႔ ေရာက္ရွိခဲ့တာပါ၊ ကူဗလိုင္ခန္တို႔ဂ်င္ဂ်စ္ခန္တို႔ရဲ႕ေခတ္ 
ပုဂံေရႊျပည္ေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္ ေနခဲ့ခ်ိန္ ျဖစ္တာမို႔ ပုဂံထိတိုင္ မာကိုပိုလိုကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ 
သူ႔အဖြဲ႔သားေတြ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကတယ္ အဆိုရွိပါတယ္၊

ေသခ်ာ မေသခ်ာကေတာ့ ေရွးေဟာင္းသုေတသနသမားမ်ား တူးေဖာ္ၾကပါေလ၊

Portuguese Discoveries OPlanisfério de Cantino, 1502         (Photo MKN Google)

အီတလီဂ်ီႏိုဗာၿမိဳ႕သား ကိုလံဘတ္ (၁၄၅၁-၁၅၀၆) အေမရိက ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်ိန္၊
ေပၚတူဂီႏိုင္ငံသား ဒဂါမား (၁၄၆၀/၆၉-၁၅၂၄) အိႏၵိယေျမကို ေရာက္ရွိခဲ့ခ်ိန္မွာ 
ေမာင္ရင္ငေတတို႔ရဲ႕ ေရႊေရာင္လႊမ္းမိုး ပါတဲ့ ေရႊတိုင္းျပည္ႀကီးကေတာ့  သူတလူ 
ငါတမင္း အဆင့္သာသာ ရွိေနဆဲပါ၊ 

မင္းႀကီးညိဳ (၁၄၈၅-၁၅၃၀ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၈၄၇-၈၉၂) တပင္ေရႊထီး (၁၅၁၆-၁၅၅၀) နဲ႔ 
ဘုရင့္ေနာင္ (၁၅၁၆-၁၅၈၁) ေတာင္ငူနန္းတည္သူမင္းတို႔ မတိိုင္ခင္ေခတ္ကပါ၊

သူတို႔ေခတ္ေနာက္ အႏွစ္တရာ ဝန္းက်င္မွာေတာ့ ဗမာ့သမိုင္းရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ 
ရတုစာဆိုဘုရင္ႀကီး နတ္ရွင္ေနာင္ (၁၅၇၈-၁၆၁၃) နဲ႔ လူဆိုးမင္းသားႀကီး ငဇင္ကာ 
သို႔မဟုတ္ Filipe de Brito ဖိလစ္ ဒီ ဘရစ္တို (၁၅၆၆-၁၆၁၃) တို႔ေခတ္ပါ၊ 

ငဇင္ကာ ေခၚတဲ့ ဖိလစ္ ဒီဘရစ္တို ေခတ္က ၁၆၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ကေန ၁၆၁၃ ခုႏွစ္အထိ 
တိုင္ပါတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္၊ ေတာင္ငူဘုရင္ နတ္ရွင္(သွ်င္)ေနာင္ရဲ႕ ၁၆ ရာစုကုန္ 
၁၇ ရာစုအစပိုင္း သမိုင္းေၾကာင္းေတြကိုေတာ့ ဒီေနရာမွာ အက်ယ္တဝင့္ မေဆြးေႏြးခ်င္
ပါဘူး၊

ပညာရွင္ေတြေခတ္အဆက္ဆက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျငင္းခုံေဆြးေႏြးၾကတာမ်ိဳးကိုလည္း 
ေမာင္ရင္ငေတ ဖတ္ၾကည့္ရင္းနဲ႔ေတာင္ ေခါင္းအေတာ္ေျခာက္ပါတယ္၊ 

အဲဒီေခတ္အဲဒီအခါက ဟံသာဝတီ ေတာင္ငူ ရခိုင္ အင္းဝ ေညာင္ရမ္း ဇင္းမယ္ 
အယုဒၵယ စတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွတိုက္သားေတြရဲ႕ အၾကားမွာ ဥေရာပရဲ႕ ပူတေက 
လူမ်ိဳးေတြလာ တြင္က်ယ္ေနတာေတာ့ ဘယ္သူမွ ႀကိဳက္ႏိုင္ၾကမယ္ မဟုတ္ေပဘူး
ဆိုတာကိုေတာ့ ေမာင္ရင္ငေတ လက္ခံပါတယ္၊ 

ပေဒသရာဇ္မင္းေတြအၾကား အားၿပိဳင္မႈေတြကို ဒီဘရစ္တိုတို႔အဖြဲ႔ ဝင္ခေႏွာက္ဆန္လို႔ 

အျမတ္ထုတ္မယ္ဆိုတာကေတာ့ ေဗဒင္ေမးစရာ မလိုပါဘူး၊

ဒါေပမယ့္ ရတုစာဆို အလြမ္းသမားႀကီး စစ္ရံႈးဘုရင္ နတ္သွ်င္ေနာင္ သစၥာေဖာက္ 
မေဖာက္ ဆိုတာကိုေတာ့ ေမာင္ရင္ငေတ့ ထံုးစံအတိုင္း စစ္ရံႈးရတု စာဆိုႀကီးဘက္က 
ေရွ႕ေနလိုက္ခ်င္မိရေၾကာင္းပါ၊

ငဇင္ကာျဖစ္ျဖစ္ ဒီဘရစ္တိုျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ေခတ္က ပူတေကလူမ်ိဳးေတြက 
(အာဏာရွိလို႔ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ လိမ့္မေပ့ါ၊) ရိုင္းစိုင္းခ်င္ ရိုင္းစိုင္းၾကပါလိမ့္မယ္၊ 

ေမာင္ရင္ငေတ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ ပူတေက ေပၚတူဂီေတြ ယဥ္ေက်းလွပါတယ္လို႔ 
မေျပာခ်င္ရင္လည္း အေျပာအဆို အဆက္အဆံ ေဖာ္ေဖာ္ေရြေရြ ရွိၾကတယ္ 
ဆိုတာကေတာ့ ေမာင္ရင္ငေတ့ ကိုယ္ေတြ႔မ်က္ျမင္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္၊ 

အီတာလီလ်ံ ဖရန္ေဆးဇ္တို႔ ဂ်ာမန္တို႔ စပန္ေညာတို႔ထက္ 
အမ်ားႀကီးသာပါတယ္လို႔ ေျပာမယ္ဆို မလြန္ေလာက္ပါဘူး၊

ငဇင္ကာ သို႔မဟုတ္ ဒီဘရစ္တို တို႔ေခတ္က ပူတေက မ်ိဳးဆက္ေတြရဲ႕ 
အေၾကာင္းကို အညာ(ေရႊဘုိ ေရဦး) နယ္အထိ လူကိုယ္တိုင္ အေရာက္သြားလို႔ 

* အညာေျမေရာက္ ေပၚတူဂီမ်ိဳးဆက္မ်ား * ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးေကာင္းတပုဒ္ကို
ေမာင္ရင္ငေတ့ မိတ္ေဆြႀကီး ဧရာဝတီမဂၢဇင္း ေဆာင္းပါးရွင္ ကိုရန္ပိုင္ ( Yan Pai )
ေရးသားထားတာ ရွိပါတယ္၊

ဖတ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား၊ ဖတ္ခ်င္သူမ်ားအတြက္  . . . . …….. ….. .. . ……. ……. …. …… http://burma.irrawaddy.com/article/2014/02/04/54351.html

နတ္ရွင္ေနာင္ကို တခ်ိဳ႕ကလည္း နတ္သွ်င္ေနာင္ဟု စာလံုးေပါင္းမွသာ မွန္ေၾကာင္း 
ေျပာၾကပါတယ္၊  
 

ေမာင္ရင္ငေတ ၂၁၁၂၂၀၁၅